Hệ thống khởi động ô tô – một phần rất quan trọng trên một chiếc ô tô. Chúng có vai trò quan trọng giúp động cơ đốt trong của xe có thể bắt đầu hoạt động.
Thế nhưng, bạn có biết hệ thống khởi động ô tô là gì? Chức năng, phân loại & cấu tạo như thế nào? Tất cả sẽ được Team DANOTO giải thích một cách chi tiết.
Tổng quan hệ thống khởi động ô tô
Các bộ phận và chức năng hệ thống khởi động ô tô
- Phân loại hệ thống khởi động
- Nguyên lý hoạt động máy khởi động
- Cách nhận biết hệ thống khởi động bị lỗi, hư hỏng
- Các hư hỏng của hệ thống khởi động
Nếu bạn chưa tìm được bài viết chi tiết nhất về hệ thống khở động ô tô thì bài viết “Tổng quan hệ thống khởi động ô tô” này là sự lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn. Trong bài viết, team DANOTO có chia sẻ với bạn tất cả kiến thức về hệ thống điện ô tô cũng như phân tích kỹ về từng phần.
“Bài viết này sẽ cung cấp toàn bộ kiến thức về hệ thống khởi động ô tô”
Hệ thống khởi động ô tô là gì?
Hệ thống khởi động ô tô hay còn gọi là thiết bị khởi động (tên tiếng anh là starter), có vai trò quan trọng giúp động cơ đốt trong của xe có thể bắt đầu hoạt động.
Để khởi động động cơ, trục khuỷu cần phải quay nhanh hơn tốc độ quay tối thiểu. Mỗi động cơ sẽ có tốc độ quay tối thiểu khác nhau, tùy thuộc theo cấu trúc và tình trạng hoạt động của động cơ, thường sẽ từ 40 – 60 vòng/phút đối với động cơ xăng và đối với động cơ diesel là từ 80 – 100 vòng/phút.
Các bộ phận và chức năng hệ thống khởi động ô tô
Máy khởi động hiện nay bao gồm 6 bộ phận là ắc quy, công tắc đánh lửa, rơ le khởi động, công tắc an toàn khi khởi động, động cơ khởi động và cáp pin. Những bộ phần này hoạt động hỗ trợ nhau để khởi động ô tô.
Pin/ắc quy ô tô
Trong hệ thống khởi động ô tô, đây là bộ phận giúp lưu trữ năng lượng ở dạng hóa học. Năng lượng này chuyển hóa thành dòng điện để cung cấp cho các mạch hoặc các bộ phận khác như công tắc đánh lửa. Hiện nay, có 2 loại ắc quy chính là ắc quy khô và ắc quy nước, tùy vào nhu cầu sử dụng mà có thể lựa chọn sao cho phù hợp.
Công tắc đánh lửa
Có tác dụng phân phối dòng điện nhận được từ ắc quy đến các bộ phận cần thiết của hệ thống khởi động. Công tắc đánh lửa thường được phân bổ tại 5 vị trí như sau:
- Khóa: Vị trí chìa khóa được đưa vào nhưng chưa xoay để khởi động máy. Lúc này, tất cả mạch điện đều ở trạng thái nghỉ, vô lăng bị khóa và có thể rút chìa khóa ra ngoài.
- Tắt: Ở vị trí này, các mạch điện đều tắt, không thể rút chìa khóa, nhưng vô lăng có thể xoay.
- Chạy: Các bộ phận được cung cấp dòng điện (trừ mạch khởi động), động cơ đã khởi động, nhưng không thể rút chìa khóa ra.
- Phụ kiện: Dòng điện được cung cấp cho tất cả phụ kiện như radio, bật lửa,… trừ hệ thống khởi động và đánh lửa.
- Khởi động: Dòng điện được cung cấp cho hệ thống khởi động và đánh lửa trừ các phụ kiện khác như gương chiếu hậu ô tô,….
Rơ le khởi động
Rơ le khởi động là thiết bị cho phép một lượng điện nhỏ điều khiển một lượng lớn dòng điện.
Tuy là một bộ phận nhỏ nhưng Rơ le đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống khởi động ô tô. Động cơ khởi động cần sử dụng một lượng lớn dòng điện, chính xác là 250+ amps. Đây là một dòng điện lớn, không thể kiểm soát trực tiếp được từ công tắc đánh lửa, do vậy, rơ le được sử dụng trong mạch để điều khiển quá trình khởi động dòng điện này.
Công tắc an toàn khởi động
Là một bộ phận thuộc công tắc dải số, giúp ngăn chặn tình trạng khởi động xe ở chế độ số, khiến xe ô tô giật lùi hoặc tiến về trước, gây mất an toàn cho người lái và phương tiện xung quanh. Với mỗi loại hộp số sẽ có công tắc an toàn khởi động khác nhau như sau:
– Với hộp số tự động cần trang bị công tắc vị trí trung tính đỗ xe.
Động cơ khởi động
Được gắn ở mặt sau của vỏ động cơ hoặc trên vỏ hộp số nơi động cơ và hộp số tiếp xúc với nhau, động cơ khởi động là một bộ phận thiết yếu của hệ thống khởi động trên ô tô. Nó là một thiết bị có chức năng biến đổi năng lượng điện thành cơ năng trong động cơ vi mạch. Khi hoạt động, động cơ khởi động tạo ra momen xoắn giúp quay bánh đà của động cơ và làm cho xe quay trở lại.
Cáp pin
Cáp pin hay còn được gọi là cáp ắc quy, nó là loại dây có đường kính lớn với nhiều sợi, mang dòng điện cao (250+ amps) cần thiết để vận hành động cơ khởi động. Một số cáp pin có một dây nhỏ hơn được hàn vào thiết bị đầu cuối và được sử dụng để vận hành một thiết bị nhỏ hơn.
Phân loại hệ thống khởi động
Tùy thuộc từng dòng xe ô tô khác nhau mà nhà sản xuất sẽ lắp đặt hệ thống khởi động phù hợp. Hiện nay, có 3 loại máy khởi động phổ biến là khởi động giảm tốc, khởi động với máy khởi động loại bánh răng hành tinh và máy khởi động PS.
Máy khởi động PS
Thay vì sử dụng bộ truyền hành tinh, hệ thống khởi động PS được trang bị các nam châm vĩnh cửu được đặt trong cuộn cảm. Do đó, cơ chế hoạt động của 2 loại máy khởi động này khá giống nhau.
Khởi động giảm tốc
Máy khởi động giảm tốc dùng mô tơ tốc độ cao, nhưng không có mô men lớn. Do đó, một bánh răng được gắn giữa bánh răng mô tơ và bánh răng Bendix để giảm tốc, tăng mô men lớn, dẫn đến khởi động động cơ. Sau khi được cấp điện, mô tơ tốc độ cao bắt đầu quay. Cùng lúc đó, công tắc từ đẩy bánh răng Bendix lên để khớp với vành răng trên bánh đà, khiến động cơ quay. Sau đó, công tắc từ và mô tơ bị ngắt điện để tách bánh răng và vành răng ra khỏi nhau.
Khởi động với máy khởi động loại bánh răng hành tinh
Sử dụng bộ truyền hành tinh để giảm tốc độ quay của lõi mô tơ nên khí hệ thống khởi động được cấp điện, công tắc từ sẽ bị hút xuống cùng với cần dẫn động. Do đó, bánh răng khởi động sẽ di chuyển lên trên và khớp với các chi tiết của vành răng của bánh đà. Ngược lại, khi ngừng cấp điện cho hệ thống khởi động, công tắc từ không bị hút và sẽ di chuyển về vị trí ban đầu, dẫn đến bánh răng Bendix bị tách khỏi bánh đà. Lõi quay chậm dần và mô tơ ngừng hoạt động.
Nguyên lý hoạt động máy khởi động
Để hiểu rõ hơn về hệ thống khởi động thì chúng ta phải tìm hiểu về nguyên lý hoạt động. Điều này giúp khách hàng có cái nhìn chi tiết hơn về bộ phận quan trọng trên các dòng xe sử dụng động cơ đốt trong.
Mạch điều khiển khởi động
Được phân bổ từ bảng thiết bị đến công tắc lửa khởi động, mạch điều khiển có nhiệm vụ bật/tắt bộ điện từ khởi động và hoạt động như một rơ le. Trong trạng thái hoạt động, mạch này đánh lửa → cầu chì → công tắc an toàn khởi động → rơ le khởi động của hộp cầu chì → bộ điện từ.
Cách nhận biết hệ thống khởi động bị lỗi, hư hỏng
Dưới đây là một số biểu hiện cho thấy máy khởi động đang gặp vấn đề:
– Máy khởi động quay chậm, kèm theo việc hệ thống đèn bị giảm hiệu năng so với trước đây.
– Máy khởi động quay nhưng tác động cơ học không được truyền đến trục cơ.
– Máy khởi động quay phát ra tiếng va đập.
Các hư hỏng của hệ thống khởi động
Máy khởi động có thể gặp nhiều vấn đề, nhưng chủ yếu đến từ những hỏng hóc sau đây:
– Hư hỏng phần cơ khí: Kẹt khớp 1 chiều, mòn bạc, mòn ổ bi, kẹt trượt quay,…
Kết luận
Đến đây thì bạn đã tìm ra bài viết có nội dung đầy đủ về “hệ thống khởi động ô tô” rồi chứ? Còn nếu bạn còn muốn tìm hiểu thêm kiến thức, hãy để lại bình luận team chúng em sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc liên quan tới hệ thống khởi động ô tô chi tiết nhất!
Tổng hợp chia sẻ bởi Duy Anh – Team DANOTO