Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về hộp số sàn và hộp số tự động: nguyên lý hoạt động, ưu điểm, nhược điểm và ứng dụng, kèm theo hình ảnh minh họa.
Hộp Số Là Gì?
Hộp số, còn được gọi là gearbox, là một trong những bộ phận phức tạp nhất trên ô tô. Đây là một cụm kim loại chứa nhiều bánh răng.
Nhiệm vụ của hộp số là truyền công suất từ động cơ đến bánh xe, giúp xe di chuyển. Nó đảm bảo rằng lượng công suất phù hợp được phân phối tới bánh xe, từ đó giúp xe chạy ở vận tốc mong muốn.
Mỗi cấp số có một tỷ số truyền riêng biệt để đảm bảo bánh xe và động cơ không quay cùng tốc độ. Khi xe bắt đầu di chuyển, hộp số sẽ sử dụng tỷ số truyền thấp, cần nhiều lực kéo hơn và tốc độ thấp hơn.
Khi xe chạy ở tốc độ cao, hộp số sẽ chuyển sang tỷ số truyền cao, giúp xe tăng tốc mà vòng tua máy (RPM) vẫn duy trì ở mức thấp.
Tiếp theo, chúng ta cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa hộp số sàn và hộp số tự động, cùng cách thức hoạt động của chúng.
Hộp Số Sàn Là Gì?
Ở hộp số sàn (Manual Transmission), người lái phải chủ động chuyển số bằng tay thông qua cần số để tăng hoặc giảm tốc độ xe.
Cần số được bố trí ở bệ trung tâm và được nối với hộp số bằng các cơ cấu liên kết.
Ngoài cần số, hộp số sàn còn cần bàn đạp côn (clutch pedal), đặt bên trái bàn đạp phanh. Khi bạn đạp côn, bộ ly hợp giữa động cơ và hộp số sẽ được ngắt.
Để chuyển số, bạn phải đạp côn, chọn cấp số mong muốn rồi nhả côn để kết nối lại động cơ với hộp số.
Lái xe số sàn đòi hỏi phải luyện tập. Nếu nhả côn quá nhanh, động cơ có thể bị tắt máy; còn nhả côn quá chậm sẽ khiến bộ ly hợp bị mòn nhanh.
Ưu Điểm Của Hộp Số Sàn
Tiết kiệm nhiên liệu hơn:
So với số tự động, động cơ dùng hộp số sàn thường nhẹ hơn, đơn giản hơn và có nhiều cấp số hơn, dẫn tới tiêu hao nhiên liệu ít hơn từ 5% đến 15%.Chi phí bảo dưỡng thấp:
Hộp số sàn cần ít bảo trì hơn và chi phí sửa chữa cũng rẻ hơn. Tuy nhiên, nếu bộ ly hợp hỏng, chi phí thay thế có thể khá cao.Kiểm soát xe tốt hơn:
Người lái có thể chủ động chọn cấp số phù hợp theo tình huống thực tế, giúp tối ưu hiệu suất động cơ.Giảm nguy cơ bị trộm:
Ngày nay, nhiều người không biết lái xe số sàn, do đó xe số sàn ít bị kẻ trộm nhắm tới hơn.
Nhược Điểm Của Hộp Số Sàn
Khó học hơn:
Người mới học lái sẽ mất nhiều thời gian để làm quen với cách phối hợp côn, phanh và ga.Bất tiện trong giao thông đông đúc:
Việc phải liên tục cắt côn và chuyển số trong khi tắc đường khiến việc lái xe số sàn trở nên mệt mỏi.
Hộp Số Tự Động Là Gì?
Với hộp số tự động (Automatic Transmission), người lái chỉ cần chọn chế độ “D” (Drive) và xe sẽ tự động chuyển số dựa trên tốc độ và tải trọng.
Hộp số tự động sử dụng áp suất dầu để điều khiển các cơ cấu chốt và đai ly hợp nhằm thay đổi tỷ số truyền.
Bộ bánh răng hành tinh (Planetary Gear Set) là thành phần chính trong hộp số tự động, cho phép tạo ra nhiều tỷ số truyền khác nhau.
Bên cạnh đó, bộ biến mô (Torque Converter) đóng vai trò tương tự như bộ ly hợp trên xe số sàn, giúp truyền mô men xoắn từ động cơ đến hộp số.
Ưu Điểm Của Hộp Số Tự Động
Dễ lái hơn:
Người lái không cần phối hợp nhiều thao tác, chỉ cần sử dụng phanh và ga.Phù hợp với địa hình đồi núi:
Xe tự động giúp việc khởi hành ngang dốc trở nên đơn giản hơn, nhất là với người lái ít kinh nghiệm.Ít phải thao tác thủ công:
Giúp người lái tập trung hơn vào việc điều khiển tay lái và quan sát đường.Giảm nguy cơ chết máy:
Xe số tự động gần như không bị tắt máy do thao tác sai của người lái.Thoải mái khi đi trong đô thị:
Việc lái xe trong điều kiện giao thông đông đúc sẽ bớt mệt mỏi vì không phải chuyển số thủ công.
Nhược Điểm Của Hộp Số Tự Động
Chi phí bảo trì cao hơn:
Kết cấu phức tạp hơn và tốn nhiều thời gian sửa chữa.Giảm khả năng kiểm soát:
Người lái ít có khả năng chủ động điều chỉnh cấp số như khi lái xe số sàn.
Nên Chọn Hộp Số Sàn Hay Hộp Số Tự Động?
Trước khi quyết định, bạn cần cân nhắc các yếu tố sau:
Mục đích sử dụng xe:
Nếu thường xuyên đi trong thành phố đông đúc, nên chọn xe số tự động. Nếu thích kiểm soát tối ưu vận hành, nên chọn xe số sàn.Trình độ lái xe:
Người mới học lái nên ưu tiên xe số tự động để dễ làm quen.Chi phí đầu tư:
Xe số sàn thường rẻ hơn xe số tự động.Tiết kiệm nhiên liệu:
Nhờ các công nghệ mới như AMT, xe số tự động hiện đại đã cải thiện mức tiêu thụ nhiên liệu gần tương đương xe số sàn.Nhu cầu cá nhân:
Nếu yêu cầu nhiều sức mạnh hoặc cần kiểm soát linh hoạt (như đua xe, off-road), xe số sàn sẽ phù hợp hơn.
Kết Luận
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về hộp số sàn và hộp số tự động.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại hộp số này cũng như đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho mình.
Nếu bạn có thắc mắc hoặc muốn tìm hiểu thêm, hãy để lại bình luận bên dưới nhé!
